Kamienica ul. Nowy Świat 33, Warszawa

Obiekt z dość dobrze rozpoznaną historią rozbudowy. Działka, na której stoi obecnie kamienica, była w XVIII w. nieco większa – zarówno od strony północnej, jak południowej (mieściła w sobie dwa obecnie odrębne sąsiednie adresy). Jedne z pierwszych wzmianek podawały, że w 1743 r. na posesji, należącej wówczas do augustianów, znajdował się opuszczony i niszczejący dworek drewniany. Regres nie trwał długo, bowiem spisy z 1770 r. wspominały już o kilku obiektach na posesji, bynajmniej nie opuszczonych, a w 1790 r. mowa już o kamieniczce frontowej i to nie byle jakiej, bo prawie dwupiętrowej. Prawie, jako że piętro drugie było tylko w trakcie odulicznym, a od podwórza dom był jednopiętrowy. Podwórze zapełniało się z czasem nowymi budynkami, jednak w domu frontowym nie dokonywano większych zmian. Dopiero upadek powstania styczniowego i kasata zakonu augustianów przyniosła większe zmiany. Posiadłość przeszła na własność rosyjskiego rządu, a ten odsprzedał w 1867 r. nieruchomość Joskowi Salcbergowi. Kupiec ów już rok później rozbudował i unowocześnił budynek. Autorem przebudowy był arch. Aleksander Woyde. Stworzył on budowlę w duchu neorenesansowo-eklektycznym. Bez większych zmian obiekt dotrwał do II wojny światowej, z której – mimo pewnych zniszczeń – wyszedł obronną ręką, zachowując większą część autentycznej substancji, z wystrojem fasady na czele. Dodatkowe szczęście miał obiekt po wojnie. Odbudową kierował Tadeusz Żurowski, który zdecydował się nie usuwać ocalałego detalu elewacji frontowej, pochodzącego z drugiej połowy XIX w. Elewacja ta przetrwała zatem do naszych czasów w stanie, jaki uzyskała podczas ostatniej przebudowy kamienicy, sprzed bez mała 160 lat (!). Interesującym detalem zachowanym w domu frontowym są płytki cementowe na piętrach i spocznikach – kwadratowe, o wym. 20 x 20 cm, w kolorach czarnym i czerwonym. Przetrwała także nitowana balustrada schodów. Na podwórzu zachowała się oficyna północna, wzniesiona być może jeszcze przed powstaniem styczniowym. Druga, bliźniacza, stojąca wzdłuż południowej granicy działki, nie przetrwała II wojny, podobnie jak oficyna zachodnia, wybudowana w 1880 r. według proj. Wł. Grabowskiego.

::: Włączono do bazy w ramach projektu „Akademia Opiekunów Dziedzictwa V”, realizowanego w 2024 r. z udziałem wolontariuszy, dofinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Dziedzictwa – w ramach programu „Wspólnie dla dziedzictwa”.