Kamienica ul. Nowy Świat 21, Warszawa

1160
Elewacja oduliczna. Fot. Mariusz Majewski. 2024 r., źródło: AOD V.

Budynek powstał najprawdopodobniej w 2. połowie XVIII w., zastępując istniejącą od frontu dotychczasową zabudowę drewnianą, którą niebawem rozebrano. Było to na początku lat 80. XVIII w. Już wkrótce, ok. 1790 r., dla ówczesnego właściciela posesji – Andrzeja Szponholtza – wystawiono w podwórzu budynek bardzo, jak na owe czasy, wysoki, bo dwupiętrowy, choć można się zastanawiać, czy nie był on dwukondygnacyjny, czyli jednopiętrowy. Zdarzało się, że  pojęcia te mylono. Nie wiadomo też, jak usytuowany był ów obiekt względem ulicy. Być może niejasno zapisana wzmianka o tej inwestycji tyczyła jednak „wymiany” piętrowego domu frontowego na dwupiętrowy (ew. piętrowy) dom przyuliczny. W owych czasach nie dogęszczano bowiem jeszcze tak bardzo podwórek, jak to miało miejsce w późniejszym czasie. Na początku lat 80. XIX w. (ew. na przełomie lat 70. i 80.) dom podwyższono o trzecie piętro. Architektem opracowującym tę przebudowę był najprawdopodobniej działający wówczas w tej okolicy Adolf Schimmelpfennig, co można wnioskować po charakterystycznym dla tego twórcy układzie i rodzaju detalu na elewacji frontowej. Do wybuchu II wojny światowej dom przyuliczny niewiele się zmieniał. Jeśli były jakieś innowacje, to zapewne tylko związane z dogęszczeniem dość długiej działki, na której w końcowym etapie były wydzielone aż trzy podwórza. W rezultacie działań powstańczych 1944 r. budynek frontowy został niemal całkowicie zburzony – zostały tylko fragmenty tylnego traktu domu frontowego i uszkodzone oficyny otaczające pierwsze podwórze. Podwórze drugie i trzecie zachowało zabudowę jedynie w północnej części działki. Niestety, po wojnie rozebrano doszczętnie zabudowę z wnętrza działki. Dom frontowy został wzniesiono na nowo, od podstaw, na starych piwnicach. Ocalała ściana od podwórza zapewne została rozebrana, nie miała bowiem pełnej oryginalnej elewacji (przez długi czas były do niej dostawione oficyny boczne). Obecna elewacja frontowa nawet ,,nie stara się” nawiązywać do historycznych wzorców. Jedyne co łączy obiekt z przedwojenną formą, to gabaryt. Dom został jednak odbudowany jako dwu-, a nie trzypiętrowy.

::: Włączono do bazy w ramach projektu „Akademia Opiekunów Dziedzictwa V”, realizowanego w 2024 r. z udziałem wolontariuszy, dofinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Dziedzictwa – w ramach programu „Wspólnie dla dziedzictwa”.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj