Kamienica ul. Żelazna 101, Warszawa

Dom wzniesiony w przededniu II wojny światowej, w zachodniej pierzei trzech nowych domów przy przedłużonej ulicy Żelaznej. Odcinek na północ od Nowolipia powstał w celach spekulacyjnych – bardziej opłacalne było wydzielenie krótkiej ślepej uliczki (zwanej zresztą prześmiewczo „ślepą kiszką Żelaznej”) pod rozdrobnioną, ale frontową zabudowę niż budowanie jednej okazałej, ale wielopodwórzowej kamienicy. Przy nowym odcinku ulokowano aż trzy frontowe domy. Mieszkania od ulicy miały lepsze wzięcie, a zatem ich wynajem był bardziej opłacalny – uważano je za bardziej luksusowe. Po likwidacji znajdującej się w tym miejscu od lat fabryki lamp Serkowskiego powzięto decyzję o rozparcelowaniu gruntu. Stojące tu do dziś budynki – wraz z kilkoma sąsiednimi – mimo iż pozostawały w bezpośrednim sąsiedztwie getta, to nie były doń włączone, dzięki czemu przetrwały II wojnę światową. Domy te z początkiem okupacji zostały wysiedlone i przeznaczone dla Niemców na cele mieszkalne i administracyjne (w części były biura). Prezentowany tu dom spod numeru 101 był zasiedlony już w pierwszej połowie 1939 r., jednak nie udało się ustalić, kiedy dokładnie oddano go do użytku. Wiadomo, że jeszcze z początkiem 1939 r. prowadzono prace przy podziemnym garażu – rzecz wówczas była to wciąż rzadka. Prace przy realizacji garaży nadzorował i koordynował oraz sporządził projekt inż.-arch. Adam Andrzej Henrych (1869-1944 r.). Być może ostrożnie można go uważać za projektanta całej kamienicy. Warto wspomnieć o nietypowym rozplanowaniu klatki schodowej. Podesty każdego piętra mają kształt ośmioboku, znajdują się na nich drzwi do czterech mieszkań i do windy. Między 2001 a 2005 r. wyremontowano dach kamienicy.

::: Włączono do bazy w ramach projektu: „Studeo et Conservo 2024” – (XIX edycja), dofinansowanego przez Miasto Stołeczne Warszawa.