Kamienica ul. Filtrowa 75, Warszawa

Rozległy narożny dom wzniesiono w latach 1924-25 dla Spółdzielni Mieszkaniowej Nauczycieli Gimnazjalnych. Kolejnej grupy pracowników państwowych – tym razem związanych z oświatą. Choć budynek ma adres od ul. Filtrowej i od tej ulicy jest też jedno z wejść, to zdecydowanie rolę elewacji głównej pełni ta od ul. Raszyńskiej. Jest o wiele dłuższa (14 osi wobec 5 od Filtrowej), wypełnia całą przestrzeń pomiędzy przecznicami, a skomponowano ją tak, że nie powstydziłby się jej żaden monumentalny gmach. Jej centralną część ożywia czteroczłonowy balkon pierwszego piętra ujęty w dwa potężne, trzyosiowe ryzality, gdzie oś środkowa każdego z nich, składa się z balkonów wnękowych umieszczonych ponad wejściami do dwóch schodowych klatek. Ostatnie piętro zostało nico cofnięte, co nadaje bryle smukłości, w tak bardzo przecież ograniczonej przestrzeni ul. Raszyńskiej. I właśnie w tym jedyny „problem” – w szerokości ulicy, która jest na tyle wąska, że skutecznie utrudnia podziwianie walorów estetycznych gmachu od tej strony, nie dając możliwości spojrzenia w odpowiedniej perspektywie. Warto zwrócić też uwagę na rzadko spotykany, ścięty narożnik, którego powierzchnia jest nieco zaklęśnięta. Kolejnym charakterystycznym elementem są balkony wnękowe podwórza uformowane tak, że formą swą przypominają kilkukondygnacyjne nakryte łukowym sklepieniem wnęki. Podczas wojny obiekt był uszkodzony, jednak gros zniszczeń dotyczyło dachu, a co za tym idzie, także ostatniej kondygnacji mieszkalnej umieszczonej w cofniętej względem murów obwodowych (odulicznych), mansardzie. Na początku XXI w. przeprowadzono adaptację strychu na lokale mieszkalne. Przy części z nich od strony podwórza wygospodarowano niewidoczne z poziomu ziemi tarasy.

::: Sfinansowano ze środków Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.