Kamienica ul. Żelazna 103, Warszawa

1222
Elewacja oduliczna – widok ogólny. Fot. Robert Marcinkowski, 2024 r., źródło: "Studeo et Conservo 2024" - (XIX edycja).

Dom powstały w przededniu II wojny światowej, w zachodniej pierzei trzech nowych domów przy przedłużonej ul. Żelaznej. Odcinek na północ od Nowolipia powstał w celach spekulacyjnych. Bardziej opłacalne było bowiem wydzielenie krótkiej ślepej uliczki (zwanej zresztą prześmiewczo: „ślepą kiszką Żelaznej”), , niż budowanie jednej okazałej, ale wielopodwórzowej kamienicy. Przy nowym odcinku ulokowano aż trzy frontowe domy, a mieszkania od ulicy miały wówczas lepsze wzięcie, a co za tym idzie droższy był ich wynajem. Uważano je bowiem za bardziej luksusowe. Po likwidacji znajdującej się tu od lat fabryki lamp Serkowskiego, powzięto, wiec decyzję o rozparcelowaniu gruntu. Stojące tu budynki wraz z kilkoma sąsiednimi, mimo iż pozostawały w bezpośrednim sąsiedztwie getta, to nie były doń przez cały czas włączone, dzięki czemu przetrwały wojnę. Obiekty z początkiem okupacji ostały wysiedlone z prawowitych mieszańców i przeznaczone na różne cele administracyjne pozostające w gestii Niemców, którzy też obiekty te podczas wojny zamieszkiwali i użytkowali (w części były biura np. na parterze). Omawiany tu dom spod numeru 103 był wznoszony w przededniu II wojny światowej dla E. Hofmana. Jednak w innych źródłach z tego samego okresu pojawia jako wznoszący dom Mojsze Hofman. Istnieje wiec prawdopodobieństwo, ze z jakichś przyczyn dom został przepisany przez jednego członka rodziny na drugiego. Budową kamienicy kierował inż.-arch. Leonard Kario (1900-1942 r.), a prace wykonywało przedsiębiorstwo budowalne Damiana Tokara. Obiekt był oczywiście jak i sąsiednie domy, uszkodzony podczas wojny jednak z racji kwaterowania w nim Niemców nie został poważnie zniszczony i przetrwał do n czasów. Posiada jednak swoiste pamiątki w postaci drugowojennych blizn. Na jednym ze spoczników można zobaczyć odbitą w lastrico serię z karabinu maszynowego, a na żeliwnej balustradzie ślady po kulach.

::: Włączono do bazy w ramach projektu: „Studeo et Conservo 2024” – (XIX edycja), dofinansowanego przez Miasto Stołeczne Warszawa.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj