Kamienica ul. Wawerska 17, Warszawa

Jeden z kilku budynków wzniesionych na dużej, podzielonej po I wojnie światowej parceli. Mimo iż po podziale posesji powstało tu w różnym czasie sześć odrębnych obiektów, to tworzą one swego rodzaju całość, na którą składają się trzy dwupiętrowe kamieniczki od ulicy Rybnej i trzy od ulicy Wawerskiej. Wszystkie mają podobny gabaryt, co zapewne podyktowane było obowiązującym na tym terenie ówczesnym planem zagospodarowania (jedne z pierwszych takich działań realizowanych przez władze miejskie). Są przykładami typowej zabudowy Kamionka i Grochowa z lat międzywojennych. Domy, o których mowa, nie były wznoszone w tym samym czasie i przez jednego inwestora. Są wykończone dość oszczędnie, a nieliczne ich detale tkwią stylowo raczej w drugim niż trzecim dziesięcioleciu XX w. Kamienice te były przeznaczone raczej dla średniozamożnych mieszkańców. Prezentowany tu dom przy ul. Wawerskiej 17 wybudowano przed 1935 r. – być może nawet tuż przed tą datą, bowiem księgi lokatorskie obiektu zaczynają się właśnie od 1935 r. W  przededniu II wojny światowej budynek należał do Jadwigi Epstein. Obiekt ma tradycyjny przejazd bramny prowadzący na teren posesji, jednak wejście na klatkę schodową umieszczono nie z przejazdu, a od strony ulicy. Podwórze nie pełniło tu raczej funkcji gospodarczych, tylko rekreacyjne. Forma budynku, z przejazdem bramnym, może świadczyć o użyciu starszego projektu i unowocześnieniu go poprzez dodanie wyjścia z klatki bezpośrednio na ulicę. Wszystkie sześć wspomnianych tu budynków było wznoszonych systemem gospodarczym, dziś określanym jako „budżetowy”. Stąd pojawiają się w ich architekturze elementy wystroju nieco wcześniejsze stylowo niż data wzniesienia kamieniczki. Jako ostatni z całego kompleksu powstał dom przy ul. Rybnej 28 (po 1935 r., jego przedwojennymi właścicielami byli Helena i Wierusz Jezierscy oraz Ewa Kowalska). W ostatnim czasie trzy kamieniczki zostały odremontowane: ul. Wawerska 19 (tużprzedwojennymi właścicielami domu byli L. Chajsturr oraz Izaak Zabłudowski), ul. Rybna 24 (przed wojną właścicielką kamienicy nr 24 była Bronisława Stawska) i 28. Trwają przygotowania do remontu kolejnych trzech (ul. Rybna 26, ul. Wawerska 15 i 17).

* Przy opracowaniu historii wzmiankowanych tu domów korzystano m.in. z artykułu: K. Komar-Michalczyk, M. Wesołowska, „Mniej znane kamienice Kamionka”, „STOLICA”, 2024, nr 9-10, s. 44-48.

::: Włączono do bazy w ramach projektu: „Studeo et Conservo 2024” – (XIX edycja), dofinansowanego przez Miasto Stołeczne Warszawa.