Kamienica ul. Narutowicza 24b, Żyrardów

Jeden z wielu domów robotniczych powstających na terenie tzw. „Nowego Światu”, nazwa ulicy (potem stosowana też do całego terenu nowej dzielnicy), jak najbardziej adekwatna, użyta i zastosowana w podobnym kontekście, jak ta w Warszawie, z tym że tu nie było mowy o samoistnym tworzeniu się nowej dzielnicy. W Żyrardowie zastosowano konkretny plan dla całej nowopowstającej osady. Można tu spotkać po kilka rodzajów budynków dla każdej grupy pracowników; od zwykłych robotników, poprzez majstrów, dyrektorów średniego szczebla itd. Standard jak się można domyślić wzrastał wraz z pozycją zawodową zamieszkującego. Poszczególne gruby zatrudnionych były lokalizowane w innych kwartałach nowej osady. Mimo, iż domy dla najbiedniejszych nie posiadały bieżącej wody, kanalizacji, a ogrzewanie było węglowe, to i tak na tle pozostałej zabudowy Żyrardowa zazwyczaj drewnianej i bardzo lichej, jawiły się jako szczyt marzeń i niedościgniony często luksus. Były bowiem luźno ustawione, miały przydomowe ogródki, było w koło nich czysto. O porządek często dbali sami mieszkańcy. Same budynki były do pewnego stopnia powtarzalne. Zarówno poszczególne detale, kształtki ceglane, jak i całe moduły były powielane w różnych konfiguracjach i układach. Stąd podobnie zdobione domy 2 i 3 klatkowe, parterowe i dwupiętrowe. Dom tu zinwentaryzowany, należy do typu tzw.: „domu dla majstrów”. Są to stosunkowo wysokie, bo dwupiętrowe obiekty z szeroką choć drewnianą klatką schodową, o schodach dwutraktowych. Niski i wysoki parter wyłożono nietypowymi większymi od przeciętnych płytkami z czerwonego lastrico. Pierwotnie mieściły do czterech wygodnych mieszkań na każdym piętrze. Obecnie w wyniku powojennych, PRL-owskich dogęszczeń są zazwyczaj podzielone na mniejsze części. Obecnie po ostatecznym zaprzestaniu w 2012 r. jakiejkolwiek produkcji związanej z lnem, budynki zamieszkują nie pracownicy zakładów, a raczej ich „spadkobiercy”-potomkowie. W tym konkretnie obiekcie zasługują dobrze zachowane, rzeźbione framugi okienne od strony ul. Narutowicza.

::: Włączono do bazy w ramach projektu: ,,FOCUS na detal – społeczna dokumentacja detalu architektonicznego zabytków Warszawy i innych miast Mazowsza”, realizowanego w ramach wsparcia ze środków planu rozwojowego (Krajowego Planu Odbudowy / KPO).