Kamienica ul. Nowy Świat 27, Warszawa

Narożna parcela zlokalizowana u zbiegu ulic Nowego Światu i Chmielnej zabudowywała się z wolna – podobnie jak cała okolica – od połowy XVIII w., z początku domami drewnianymi, później murowanymi o coraz większych gabarytach. Zapewne schemat ten został powtórzony na omawianej tu działce. W latach 40. XIX w. stała w tym miejscu już dość rozległa piętrowa kamienica, zwana od jednego z dawnych właścicieli domem Gajewskich. Do nietypowej sytuacji doszło po śmierci jednego z późniejszych właścicieli – kiedy w 1846 r. zmarł niejaki Domański, jego spadkobiercy podzielili z czasem parcelę na dwie części (faktycznego wydzielenia dokonano ok. 1855 r). Na placu stał do tej pory jeden dom; podzielono go najpierw granicą nowo wyznaczonych działek, a potem przecięto faktycznie – na dwie niesymetryczne części, z których południową zburzono pod budowę nowej kamienicy powstałej ok. 1859 r. podług proj. Juliana Ankiewicza. Po tych rewolucyjnych zmianach przez następne dziesięciolecia w wyglądzie obu domów nie zaszły większe zmiany, jeśli nie liczyć ciągłego dogęszczania podwórza kolejnymi oficynami czy przebudowywania przyziemia (zlikwidowano m.in. przejazd bramny). Na zapleczu omawianej tu kamienicy zabudowania miały dość nietypowy układ. Być może na kształt i rozplanowanie miał wpływ rodzaj prowadzonej tu działalności gospodarczej, w połączeniu z nawarstwianiem się kolejnych inwestycji budowlanych. Kolejne istotne zmiany nastąpiły wraz z zakończeniem II wojny. Wszystkie budynki na parceli zostały poważnie uszkodzone, a dom frontowy w partii przyulicznej został zburzony do fundamentów. Nie próbowano ratować ocalałych resztek z zaplecza. Rozebrano wszystko, a na oczyszczonej działce i na starych fundamentach wystawiono nowy dom z dość wiernie odtworzoną fasadą i przywróconym przejazdem bramnym. Tylna elewacja została zakomponowana całkowicie na nowo – do tego stopnia, że w trakcie od podwórza dodano trzecie piętro. Autorem rekonstrukcji był najprawdopodobniej Jan Bieńkowski.

::: Włączono do bazy w ramach projektu „Akademia Opiekunów Dziedzictwa V”, realizowanego w 2024 r. z udziałem wolontariuszy, dofinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Dziedzictwa – w ramach programu „Wspólnie dla dziedzictwa”.