Kamienica Hersza Griffenberga ul. Targowa 63, Warszawa

Kamienicę wybudowano na posesji nr hip. 182H-Pr, która wydzielona została z większego placu. Od Abrama Prywesa przejął nieruchomość Hersz Griffenberg, dla którego w 1914 r. wystawiono pieciokondygnacyjny dom (jego budowę zatwierdzono w 1913 r.). W późniejszych latach kamienica była tymczasową siedzibą studia Polskiego Radia, skąd 11 lutego 1945 r. zaczęto nadawać pierwsze komunikaty czytane, zaś 16 marca nadano pierwszą audycję. Drugie piętro kamienicy stanowiło siedzibę Ministerstwa Informacji i Propagandy. (Opracowała Monika Wesołowska na podstawie: M. Wesołowska, Targowa 63 – Kamienica Hersza Griffenberga, [W:] Spotkania z konserwatorem in situ 2018, OW TOnZ, Warszawa 2018, s. 14)

Opis architektury i stan zachowania; detal architektoniczny

Pięciokondygnacyjną kamienicę wybudowano na prostokątnej działce. Całość założenia jest dwupodwórzowa i składa się na nie: dom frontowy, cztery oficyny boczne oraz trzy oficyny poprzeczne. Elewacja kamienicy frontowej asymetryczna, trzynastoosiowa, z przejazdem bramnym na osiach 6. i 7., zwieńczona dużym trójkątnym szczytem. Kamienica wczesnomodernistyczna. Gdzieniegdzie na elewacji widoczne są pozostałości po pierwotnym wystroju – np. na osiach 1. i 12. ślady boniowania, na 5. kondygnacji odciski po opracowaniu okien. Częściowo zachowana pierwotna stolarka okienna. W przejeździe bramnym zachowany wystrój sztukatorski z półkolumnami, płytki ścienne, posadzka z płytek trotuarowych. Na stropie przejazdu bramnego wymalowanie – rozchodzące się centralnie promienie. Konsolowe odboje wlotowe w części czołowej dekorowane liściem akantu, zaś w płaszczyznach bocznych wolutami z roślinnymi wiciami. Zachowana oryginalna stolarka drzwi wejściowych na główną klatkę schodową kamienicy. Na parterze klatki schodowej zachowany piec kaflowy, balustrada schodów (wypełnienie balustrady z pionowych prętów o przekroju kwadratu, które zawijają się u góry, tworząc meander), z pochwytem wtórnie pokrytym plastikiem, na podestach zachowane posadzki, oryginalna stolarka drzwiowa – drzwi dwuskrzydłowe, płycinowe (każde skrzydło z dwiema płycinami), dolne płyciny lekko uwypuklone, kanelowane. Na ościeżnicach zachowane numerki mieszkań. Gdzieniegdzie na ścianach półpięter widoczne są wymalowania od szablonów. Jeszcze do niedawna w obiekcie znajdowało się oryginalne wyposażenie architektoniczne mieszkania, które zajmował Hersz Griffenberg (druga kondygnacja, 1. piętro, osie 8.-13.). Oficyny boczne oraz poprzeczna na pierwszym podwórzu sześciokondygnacyjna, zaś pozostałe oficyny pięciokondygnacyjne. Część oficyn po remoncie. (Opracowała Monika Wesołowska)