Detal architektoniczny to najbardziej nietrwały i ulotny element tkanki obiektu – narażony na zniszczenie, często tracony lub nieodpowiednio przekształcany np. podczas remontu zabytku. Fundacja Hereditas od 2016 r. prowadzi intensywne działania w zakresie rozpoznania zasobu, inwentaryzacji i dokumentacji detalu architektonicznego warszawskiej architektury.
Inwentaryzację prowadzimy przy udziale przeszkolonych dorosłych wolontariuszy, rekrutujących się spośród społeczności lokalnych, pracujących pod nadzorem koordynatorów – specjalistów: historyków sztuki, architektów, konserwatorów zabytków. Wokół Hereditas uformowała się już stała grupa wolontariacka – osób zaangażowanych w inwentaryzację detali, do których wciąż dołączają nowe osoby.
Pozyskana w terenie dokumentacja (fotograficzna i opisowa) trafia do internetowej bazy danych prowadzonej przez Fundację Hereditas – Lapidarium Detali Architektonicznych (na stronie: lapidarium.fundacja-hereditas.pl) – w której obecnie znajduje się ok. 6500 zdjęć detali z blisko 300 obiektów z Warszawy, a także – zinwentaryzowanych w ramach innych projektów Hereditas – detali obiektów z Ciechanowa, Pułtuska, Mławy, Płocka, Siedlec, Radomia, Węgrowa, Przasnysza i Płońska. W kolejnych latach planujemy objąć działaniami projektowymi kolejne miasta Mazowsza.
Z naszej bazy korzystają konserwatorzy, architekci, historycy sztuki, inwestorzy, osoby prowadzące rewitalizacje zabytkowych obiektów, a także miłośnicy dziedzictwa Warszawy. Korzystanie z zasobów bazy jest i będzie nieodpłatne.
Dotychczasowe prace przy inwentaryzacji detali i tworzeniu bazy realizowaliśmy przy udziale dotacji: Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowego Centrum Kultury, Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Miasta Stołecznego Warszawy oraz Urzędów Dzielnic Praga-Północ i Praga-Południe. W Lapidarium Detali Architektonicznych (lapidarium.fundacja-hereditas.pl) umieściliśmy dodatkowo detale z bazy fundacja-arte/detal, prowadzonej przez współpracującą z nami Fundację Arte. W związku z powyższym każdy umieszczony w naszej bazie detal ma określone źródło projektowe informujące o tym, w ramach którego z naszych projektów został zinwentaryzowany i kto realizację danego projektu współfinansował.
Źródła projektowe:
zabytek.co – materiały pochodzą z bazy detali architektonicznych zrealizowanej i uzupełnianej przez Fundację Hereditas przy udziale wolontariuszy w ramach projektu „Akademia Opiekunów Dziedzictwa” (I i II edycja / 2017 i 2018) dofinansowanego w ramach programów Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wolontariat dla Dziedzictwa oraz Wspólnie dla Dziedzictwa.
arte – materiały pochodzą z bazy detali architektonicznych zrealizowanej i uzupełnianej przez Fundację Arte z udziałem wolontariuszy w ramach projektu „Describere. Hereditas! Dokumentacja detalu architektonicznego Warszawy” (2016) dofinansowanego przez Miasto Stołeczne Warszawa.
lapidarium detalu – materiały pochodzą z Lapidarium Detali Architektonicznych fundacja-hereditas.pl/lapidarium zrealizowanego i uzupełnianego przez Fundację Hereditas z udziałem wolontariuszy w ramach projektów „Studeo et Conservo XII ed.” (2019) dofinansowanego ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego oraz w ramach projektu „Studeo et Conservo XIII ed.” (2020) dofinansowanego przez Miasto Stołeczne Warszawa.
Targowa – materiały włączone do bazy w ramach projektu „Ulica Targowa – społeczna dokumentacja zabytków”, realizowanego w 2021 r. z udziałem wolontariuszy, dofinansowanego przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
Res in Ornamento – materiały włączone do bazy w ramach projektu „Res in Ornamento. Dokumentacja detali architektonicznych zabytków województwa mazowieckiego”, realizowanego w 2021 r. z udziałem wolontariuszy, dofinansowanego przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Res in Ornamento II – materiały włączone do bazy w ramach projektu „Res in Ornamento. Dokumentacja detali architektonicznych zabytków województwa mazowieckiego II edycja (kontynuacja projektu z 2021 r.)”, realizowanego w 2022 r. z udziałem wolontariuszy, dofinansowanego przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Studeo et Conservo – materiały włączone do bazy w ramach projektu „Studeo et Conservo 2021 (XV edycja)” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
AOD III – materiały włączone do bazy w ramach projektu „Akademia Opiekunów Dziedzictwa III”, realizowanego w 2022 r. z udziałem wolontariuszy, dofinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Dziedzictwa – w ramach programu „Wspólnie dla dziedzictwa”.
Studeo et Conservo 2023 – materiały włączone do bazy w ramach projektu „Studeo et Conservo 2023 (XVII edycja)” dofinansowanego przez Miasto Stołeczne Warszawa.
AOD IV – materiały włączone do bazy w ramach projektu „Akademia Opiekunów Dziedzictwa IV”, realizowanego w 2023 r. z udziałem wolontariuszy, dofinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Dziedzictwa – w ramach programu „Wspólnie dla dziedzictwa”.
AOD V – materiały włączone do bazy w ramach projektu „Akademia Opiekunów Dziedzictwa V”, realizowanego w 2024 r. z udziałem wolontariuszy, dofinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Dziedzictwa – w ramach programu „Wspólnie dla dziedzictwa”.
Strona powstała przy udziale dofinansowania ze środków:
Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego (materiały włączone do bazy w ramach projektu „Studeo et Conservo 2021 / XV edycja)”
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury (materiały włączone do bazy w ramach projektu „Studeo et Conservo 2019 / XII edycja)”
Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (materiały włączone do bazy w ramach projektów „Res in Ornamento. Dokumentacja detali architektonicznych zabytków województwa mazowieckiego” I i II ed. oraz „Ulica Targowa – społeczna dokumentacja zabytków”
Miasta Stołecznego Warszawy (materiały włączone do bazy w ramach projektów „Studeo et Conservo 2020 / XIII edycja”, „Studeo et Conservo 2023 / XVII edycja” oraz projektu Fundacji Arte „Describere. Hereditas! Dokumentacja detalu architektonicznego Warszawy”)
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programów Narodowego Instytutu Dziedzictwa „Wolontariat dla dziedzictwa” oraz „Wspólnie dla dziedzictwa” (materiały włączone do bazy w ramach projektu „Akademia Opiekunów Dziedzictwa” I, II, III, IV, V ed.)
Miasta Stołecznego Warszawy Dzielnicy Praga-Południe (materiały włączone do bazy w ramach projektu „Dziedzictwo kulturowe Pragi-Południe. Chronimy, dokumentujemy, pamiętamy!”)
Partnerzy projektu:
Zakład Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy
Varsavianista.pl
